Levan Berdzenishvili

ზონაში თუ რამეს გააკრავენ ოდისმე, მაშნ ისიც უნდა გააკრან, რომ პირველად ძმებმა ბერძენიშვილებმა და ... ლაშქარაშვილმა დაწერეს წერილები ეროვნულ ენაზე, რამაც აიძულე ცენზორი განიჩენკო შეეწყვიტა მათი მიმოწერა თვეების განმავლობაში, წარმოიდგინეთ ჩემიანებისთვის რა იყო, რომ წერილი არ მოდის თვეების განმავლობაში, მაგრამ მერე, როდესაც აშშ-ს პრეზიდენტი ჩაერია ამ საქმეში და მერე, როდესაც რეიგანმა ენა მოიტეხა ძმები ბერძენიშვილების დასახელებაზე, ჩვენ დავიმსახურეთ ის, რომ დავწერეთ წერილები ნაციონალურ ენაზე და ამის მერე, დაიწერა წერილები სომხურ, ლიტვურ ენებზე. ყოველთვის ითვლებოდა, რომ ლიტველები არიან ყველაზე ნაციონალისტები და ჩვენ, ქართველებმა დავუმტკიცეთ რა არის ნაციონალიზმი მოქმედებაში. მე იმის თქმა მინდა, რომ ციხე აღმოჩნდა საინტერესო ადგილი იმ თვალსაზრისით, რომ საომარი იყო, საბრძოლველი იყო, გასაკეთებელი იყო ბევრი რაღაც და რაღაცეებს ვაღწევდით. წერილების მიმოწერას მივაღწიეთ და თვეში ვწერდი 2 წერილს, მეტის უფლება არ მქონდა. არ მქონდა უფლება მიმეწერა წერილი გარდა ოჯახის წევრებისა. ეს იყო დედა, მამა, ძმა, ცოლი და შვილი. ეს იყო სულ, მეტი არა. მე ვწერდი ერთ წერილს, რომლეშიც ჩადებული იყო სხვა წერილები. იქაური ცენზურა ამას ატარებდა, მაგრამ ეს წერილები მოდიოდა თბილისში, ითარგმნებოდა, იგზავნებოდა ზონაში, ამას კითხულობდა ცენზორი, რომელიც აძლევდა ან არა თანხმობას და ამის მერე ნაწილობრივ ან რაღცნაირად აღწევდა ადრესატთან. ძალიან დაგვიანებული იყო, მაგრამ კავშირი მაინც შედგა მიმოწერით.

იმ დროს, როცა დავბრუნდი სოხუმიდა, ჩვენ უკვე გართულებული გვქონდა მდგომარეობა უშიშროებასთან, იმიტომ, რომ იატაკქვეშა პარტია ჩავარდა ფაქტობრივად 81 წლიდან. შეიძლება უფრო ადრეც, სოხუმში ვიყავი, როდესაც გავიგეთ, რომ ჩავარდით, მაგრამ ჩვენ მერე როგორც გავიგეთ. ჩავარდით იმიტომ, რომ ჩემმა ძმამ, დავითმა, პარტია გამოსცემდა თავის ორგანოს, ერქვა ”სამრეკვლო”, ეს საბეჭდ მანქანაზე იბეჭდებოდა, ორი ნომერი გამოვუშვით, მესამე ნომერს ვამზადებდით, როდესაც გავიგეთ ჩავარდნის შესახებ. იბეჭდებოდა საბეჭდ მანქანაზე, ძალიან თხელ, პაპიროსის ქაღალდზე ვბეჭდავდით, რომ 6-7 ასლი ყოფილიყო, მე-7 ასლი ფაქტობრივად არ იკითხებოდა, მაგრამ ვინ დარდობდა მაგას. ვბეჭდავდით 1 ინტერვალით, საბეჭდი მანქანა გვქონდა 2. პირველი ნომერი დავბეჭდეთ მე და ჩემმა ცოლმა და სხვათაშორის, როდესაც ამ ამბებს ვყვებით ხოლმე, ირკვევა, რომ ასეთი ოჯახური პარტიული უჯრედები სხვაგანაც არსებობდა. მაგალითად ცნობილია, რომ სოლიდარობის რადიოს მესვეურობდნენ ცოლ-ქმარი რომავშენსკები და მე ბედნიერი ვარ, რომ ორივეს ვიცნობ და კარგი ურთიერთობა მაქვს ძალიან, ეს საამაყო ხალხია, იმიტომ, რომ მათ მოახერხეს და ფაქტობრივად ოკუპირებულ ვარშავაში, სამხედროების მიერ ალყაშემორტყმულ ქალაქში, მათ მოახერხეს რადიო გადაცემები, რაც გაცილებით უფრო დიდი რეზონანსის იყო, ვიდრე ჩვენი ჟურნალი, მაგრამ მთავარი ის იყო, რომ ცოლ-ქმარი ერთად დაიჭირეს. ჩვენ შემთხვევაშიც, ჩემი ცოლის დაჭერასაც აპირებდნენ, ეს „კაგებეში“ ერთ-ერთი თამაშის ელემენტი იყო. ერთი სიტყვით ჩვენ ჩავვარდით იმიტომ, რომ დათომ, ჩემმა ძმამ ჟურნალი მისცა თავის თანაჯგუფელს, რომლის მამამ, პოლიციის უფროსმა უპოვა ეს ჟურნალი და შვილიან-ჟურნალიანად გამოცხადდნენ „კაგებეში“ და იქიდან დაიწყო ეს ამბები.