Danuta Śmiałowska

"Ponieważ państwo Łopaczynscy nie mieli dzieci a przyjaźnili się z moimi rodzicami więc wypożyczali sobie mnie na okres letni. Rodzice jechali nad morze i siedzieli w tych grajdołach, co mnie nie interesowało wcale – bo w Leonpolu tyle się działo. Były konie przede wszystkim. A ja jestem zwariowana na punkcie koni więc już to wystarczało. Poza tym sam klimat. Wszystko co się działo było jakby ze starych czasów. I żył jeszcze taki bardzo starusieńki – już jego imienia nie pamiętam – kamerdyner ostatni. I była zawiadująca kuchnią pani ochmistrzyni z kluczami. Klucze miała u pasa i tak pilnowała wszystkiego. Był zwyczaj robienia podwieczorków na tarasie od strony ogrodu. Dorośli zawsze mieli swoja kawę, my ogórki – bo to była specjalność wileńska. Surowe ogórki z miodem. I miód w plastrach. No i to była wielka frajda i pyszne. Ananasy miejscowe. Ogórki były rwane z grzędy no więc świeżutkie no i ten miód w plastrach. Co tam jeszcze się działo. Działo się bardzo dużo, można było konno pojechać. A czasem nawet – bo był KOP – Korpus Ochrony Pogranicza i był taki młody pułkownik, z żoną i małym synkiem. Bywał na tych podwieczorkach. I czasem zabierał mnie i księdza takiego, który tam był, konno jechaliśmy na sprawdzanie patroli które pilnowały granicy. Było hasło, leśnymi dróżkami takimi. Są to przeżycia…. Dożynki na przykład. To było ogromne święto w parku. Stały stoły pełne jadła, w beczkach zapalona była smoła czy coś innego – były takie pochodnie ogromne, oświetlały teren. Wódka w wiadrach i taki kubeczek do czerpania i szklaneczkami tak piło się ostro. Ale najlepsze było jak oni szli z pola z tymi śpiewami i z plonem gospodarza domu. Śpiewali po białorusku. W ogóle ludność tram mówiła po białorusku. Ja się nigdy nie musiałam uczyć rosyjskiego, to nie był mi obcy język. Gdyby ich zapytać jakiej są narodowości – to każdy odpowiadał w jeden sposób „tutejszy”. Nie wiadomo Polak, Białorusin – „tutejszy”. I od tych tutejszych zawsze dostawałam w czasie dożynek wianek specjalny. Nawet jak kiedyś nie pojechałam to mi przywieźli że „dla panienki”. No i miałam powodzenie wielkie u furmanów. Ponieważ większość dnia siedziałam w stajni i na koniach, wobec tego co raz któryś z furmanów czy parobków przychodził do pana hrabiego – „Jeśli panienka ma zamiar potańcować, czy pan hrabia pozwoli? I hrabia pozwalał i panienka chciała. Wobec tego stańcowana byłam do niemożliwości. A na białej sukience którą nakładałam na tę okoliczność, było odbite często pięć palców spracowanych dłoni moich przyjaciół ze stajni. Co tam jeszcze było w tym Leonpolu…? Dla mnie to była kraina najpiękniejsza. Najpiękniejsza."

"To co było najpiękniejsze w tej biedzie to było że mąż zrobił ogromne przygotowania. Powiedział „ Musimy się pobrać, kupiłem 60 jaj i parę metrów drzewa do używania w piecu”. I dwie szklaneczki, szczotki do zębów – naprawdę więcej nie mieliśmy nic. To co na sobie i koniec. No – teatr postanowił że ślub bierzemy już. Wzięli nam miarę na obrączki. Cały zespół się zrzucili na prezent ślubny – na obrączki. Ksiądz Sielug odprawił nabożeństwo. Niebywałe – to się chyba nazywa msza rzymska – poczułam to po kolanach bo to parę godzin klęczenia. Ale wszystkie światła, wszystkie dywany- chociaż nie mieliśmy grosza! A zmartwieniem moim poprzedzającym tego ślubu dzień, było że jak uklęknie to będę widoczne dziury w wylówkach bo miałam dziurawe buty. Wobec tego smarowaliśmy jakimś atramentem , wkładaliśmy tekturkę żeby nie było widać że te buty są dziurawe. Płaszcz był pożyczony, maż miał też pożyczoną jakąś skórę bo też miał jakąś lichotę na sobie. Wagarowały tego dnia wszystkie szkoły bo przystojny młody aktor żenił się. Chyba towarzyszyła mi nienawiść ich bo każda miała ochotę na takiego fajnego chłopaka. Wiec zna pan farę w Białymstoku? – to był ogromny kościół, ogromny! To był tak nabity że myśmy ledwo weszli. Światkami naszymi na ślubie był Jurek Duszyński, który wyjrzał na kościół i mówi „macie komplet” i Zygmunt Kęstowicz. Sama msza była długa i piękna ale i występujący ludzie byli niezwykli. Śpiewał nam Garda – znakomity. Dzięgielecki grał na organach. Śpiewał Mietek Wojnicki, Jadzia Dzięgielewska. Koncert nie lichy. A potem było przyjęcie u Hani Bielickiej – bo oni tylko mieli dwupokojowe mieszkanie. Wszyscyśmy mieli małe klitki wobec tego tam, takie składkowe przyjęcie. Wszystko było z marchwi, piękne kanapki, oczywiście morze samogonu bo wtedy wszyscy pili i tylko samogon był. Kogo tam jeszcze nie było – był i pan Michał Melina. No cały zespół był, calusieńki zespół. Potem, pełni fantazji wychodziliśmy, mimo że godzina policyjna była, rozochoceni tym samogonem białostockim. No i zatrzymała nas Warta: – Co tu się dzieje?” – Ślub – Ślub. Dobra. To idźcie, pobawcie się. Ale żebyście wiedzieli że hasło dzisiaj to „szpilka”. Więc żeby was tam nikt nie zabrał, mówcie „szpilka”. No więc mówiliśmy „szpilka” – i tak zaczęliśmy wspólne życie."